Sovyetler Birliği tarafından 1972 yılında Venüs’e gönderilmek üzere fırlatılan ancak başarısızlıkla sonuçlanarak Dünya yörüngesinde kalan Kosmos 482 uzay aracı, yarım asırdan fazla süredir uzayda sürüklendikten sonra Dünya’ya düşmek üzere. Son yapılan analizler, bu metal devin düşeceği olası yerler arasında Türkiye’nin de bulunduğunu ortaya koydu.
Günümüzde uzay enkazlarının yeniden atmosfere girişleri bilimsel olarak takip ediliyor ve saniye saniye hesaplanıyor. Bu kapsamda Aerospace Corporation tarafından yapılan açıklamada, Kosmos 482’nin Dünya’ya giriş zamanının 10 Mayıs sabahı 08.54 olarak belirlendiği aktarıldı. Ancak bu tahminde +/- 4 saatlik bir sapma olasılığı bulunuyor. Bu nedenle düşüş zamanı netleşse de, coğrafi olarak nereye isabet edeceği belirsizliğini bir miktar koruyor.
Türkiye Üzerinden Geçiyor: 3 Bölge Risk Altında
Kosmos 482’nin potansiyel düşüş rotası, dünya haritası üzerinde işaretlendiğinde Türkiye’nin Karadeniz, Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin risk altında olduğu görülüyor. Uzay aracının bu bölgeler üzerinden geçeceği ve yeryüzüyle temas kuracağı noktanın bu alanlardan biri olabileceği belirtiliyor.
Özellikle Anadolu platosunun orta kesimleri ile doğu bölgelerinde yaşayanlar, gökyüzünde olağan dışı bir hareketlilik gözlemleyebilir. Yetkililerden gelen açıklamalarda şu an için herhangi bir panik havasına gerek olmadığı ifade edilirken, gözlem altında tutulması gerektiği de vurgulanıyor.
Paraşütler Açılmayabilir: Çarpma Şiddetli Olabilir
53 yıl önce üretilmiş olan Kosmos 482, Venüs’ün yoğun atmosferik koşullarına dayanıklı şekilde tasarlandı. Bu özellik, Dünya atmosferine girişte parçalanmadan kalabilme ihtimalini artırıyor. Uzay aracında teknik olarak bir paraşüt sistemi bulunuyor ancak zamanın yıpratıcı etkileriyle bu sistemin devre dışı kalmış olabileceği belirtiliyor.
Eğer paraşütler çalışmazsa, 495 kilogram ağırlığındaki bu cisim yaklaşık 240 km/h hızla yeryüzüne çarpacak. Bu tür bir çarpışma, yoğun yerleşim alanlarında ciddi maddi hasara ve potansiyel can kaybına yol açabilir. Ancak uzmanlar, aracın parçalanarak daha geniş bir alana yayılabileceğini ve bu sayede etkisinin azaltılabileceğini öngörüyor.
Uzay Hukuku Açısından Bir İlk Yaşanabilir
Bu olay yalnızca bilimsel açıdan değil, aynı zamanda hukuki boyutuyla da küresel ölçekte önem taşıyor. Uluslararası Uzay Hukuku’na göre, uzaydan düşen herhangi bir cisme ait parçalar, ait olduğu ülkeye iade edilmek zorunda. Ancak burada karmaşık bir durum söz konusu.
Kosmos 482, Sovyetler Birliği döneminde fırlatıldı. Ancak Sovyetler’in 1991’de dağılmasıyla bu uzay aracının hangi ülkeye ait olduğu belirsizliğe düştü. Eğer araç Türkiye topraklarına düşerse, bu parçaların Rusya’ya mı, yoksa Sovyet mirasını devralmış başka bir ülkeye mi teslim edileceği net değil. Bu durum, uluslararası hukuk literatürüne geçecek örnek bir vaka niteliği taşıyabilir.
Gözler Türkiye’de: Güvenlik Önlemleri Alınmalı
Uzmanlar, özellikle düşüş ihtimali bulunan bölgelerde yaşayan vatandaşların dikkatli olması gerektiği konusunda uyarıyor. Göktaşı zannedilerek yaklaşılabilecek parçaların yüksek sıcaklıkta olabileceği, hatta zehirli kimyasallar içerebileceği belirtiliyor. Yetkililer tarafından yapılacak açıklamaların takip edilmesi, güvenli bir şekilde hareket edilmesi önem taşıyor.
Türkiye’nin uzay gözlem sistemlerinin bu olayı takip ettiği ve gerekli birimler arasında koordinasyonun sağlandığı açıklandı. Kosmos 482’nin Dünya’ya düşmesi, hem teknik hem de hukuki olarak tarihi bir anın yaşanmasına yol açabilir.
