ABD‘de yapılan güncel bir araştırma, 13-17 yaş arası gençlerin dijital iletişim alışkanlıklarını çarpıcı şekilde gözler önüne serdi. Common Sense Media tarafından yürütülen çalışmaya göre gençlerin yüzde 72’si en az bir kez yapay zeka ile sohbet etti. Daha da dikkat çekici olan ise, bu gençlerin üçte birinin ciddi sorunlarını arkadaşları yerine bu dijital sistemlere açtığı gerçeği.
Bu yeni iletişim trendi, teknolojiyle büyüyen bir neslin nasıl yalnızlaştığını ve insan yerine makineleri tercih etmeye başladığını gösteriyor. Uzmanlar, özellikle ergenlik dönemindeki gençlerin duygusal gelişimini etkileyebilecek bu durum karşısında endişeli.
Sohbet Botları Duygusal Bağ Kuruyor
Geleneksel yapay zekalardan farklı olarak, Replika, Nomi ve Character.AI gibi platformlarda sunulan yapay zeka arkadaş sistemleri yalnızca görevleri yerine getirmekle kalmıyor; kullanıcıyla duygusal etkileşim kurmak üzere özel olarak tasarlanıyor. Bu nedenle gençler, kendilerini rahat ve yargılanmadan ifade edebildikleri bu botlarla daha fazla zaman geçiriyor.
Anket sonuçlarına göre:
- Yüzde 30’u bu uygulamaları “eğlenceli” bulduğu için tercih ediyor.
- Yüzde 28’i ise teknolojik merakla bu platformlara yönelmiş.
- Yüzde 24’ü, sistemle gerçek isim veya konum gibi kişisel bilgilerini paylaştığını belirtiyor.
Bu veriler, gençlerin sanal ortamlarda ne kadar savunmasız hale gelebildiğini ve dijital dünyaya ne kadar güvendiklerini gözler önüne seriyor.
Güvenlik Endişeleri Gündemde
Araştırmada dikkat çeken bir diğer veri ise gençlerin yüzde 34’ünün sohbet sırasında rahatsız edici bir deneyim yaşadığı yönünde. Ayrıca katılımcıların yarısı yapay zekaya güvenmediğini belirtse de, özellikle 13-14 yaş grubunun daha büyük yaştaki akranlarına göre bu sistemlerden gelen tavsiyelere daha fazla değer verdiği ortaya çıktı.
Bu durum, gelişim çağındaki bireylerin dijital manipülasyona açık olduğunu ve bu tür sohbet botlarının kötü niyetli kullanım ihtimaline karşı ciddi önlemler alınması gerektiğini ortaya koyuyor. Common Sense Media yetkilileri, güvenlik açıklarının giderilmediği sürece bu tür yapay zeka platformlarının 18 yaş altı bireyler için uygun olmadığını vurguluyor.
Gerçek Arkadaşlık mı, Sanal Sohbet mi?
Her ne kadar yapay zeka arkadaş sistemleri gençler için yeni bir ilgi alanı haline gelse de, araştırmanın umut verici bir boyutu da var. Katılımcıların yüzde 80’i, insanlarla kurulan ilişkilerin daha doyurucu olduğunu düşünerek zamanlarının büyük çoğunluğunu hâlâ gerçek arkadaşlarıyla geçirdiklerini belirtiyor.
Bu veriler, insan etkileşiminin halen en güçlü bağ kurma yöntemi olduğunu ve teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, duygusal doyumun dijital değil, insani ilişkilerle sağlandığını bir kez daha gösteriyor.
Uzmanlar Ne Diyor?
Psikoloji uzmanları, gençlerin bu sistemleri yoğun kullanmasının duygusal bağ kurma, empati geliştirme ve sosyal beceri edinme açısından riskler taşıdığını belirtiyor. Özellikle duygusal olarak kırılgan olan bu yaş grubunun yapay zekayla kurduğu bağın, gerçek hayattaki ilişkilerden uzaklaşmaya neden olabileceği ifade ediliyor.
Gelecekte bu platformların daha da gelişeceği öngörülürken, şimdiden ebeveynler, eğitimciler ve politika yapıcılar tarafından kapsamlı önlemler alınması gerektiği belirtiliyor.
