Dünya genelinde enerji tüketimi her geçen yıl artmakta ve bunun en önemli sebeplerinden biri, hızla büyüyen dijitalleşme ve yapay zeka uygulamaları. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yayımlanan rapora göre, veri merkezlerinin enerji tüketimi 2030 yılına kadar iki katına çıkacak. Bu öngörülen artışın temel nedeni, dünya çapında artan yapay zeka kullanımı. Yapay zekanın büyüyen etkisiyle birlikte, veri merkezlerinin elektrik tüketimi önemli ölçüde artacak. Ancak bu gelişmenin ardında sadece yapay zeka değil, veri merkezlerinin daha fazla güç harcayan operasyonel süreçleri de bulunuyor.
Yapay Zeka ve Veri Merkezlerinin Artan İhtiyaçları
Rapora göre, veri merkezlerinde çalışan sunucuların yaklaşık %24’ü yapay zeka (AI) işlemleri için ayrılmış durumda. Bu oran, veri merkezlerinin toplam enerji tüketiminin %15’ini oluşturuyor. Ancak uzmanlar, yapay zeka ile ilgili bu oranın çok daha yüksek olabileceği görüşünde. Özellikle GPT-4 gibi güçlü yapay zeka modellerinin geliştirilmesi ve eğitilmesi, büyük miktarda enerji tüketiyor. Örneğin, OpenAI’nin geliştirdiği GPT-4’ün eğitim süreci 14 hafta sürerken, yaklaşık 42 GWh elektrik kullanmıştı. Bu miktar, gelişmiş ülkelerde yaklaşık 28.500 hanenin, daha düşük gelirli ülkelerde ise 70.500 hanenin günlük elektrik tüketimine denk geliyor.
2030’da Beklenen Enerji Tüketimi
2024 yılı itibarıyla dünya genelinde veri merkezlerinin elektrik tüketimi yaklaşık %1,5 oranında. Bu oran, 2030 yılında yaklaşık %2,5 seviyesine çıkacak ve 945 TWh’ye ulaşacak. Bu devasa artış, günümüz Japonya’sının yıllık elektrik tüketimine eşdeğer bir miktar. Yapay zeka uygulamalarının etkisiyle, önümüzdeki yıllarda veri merkezlerinin enerji tüketimi büyük bir hızla artacak.
Gelişmiş Ülkelerin Etkisi
IEA’nın raporuna göre, mevcut enerji tüketiminin %85’i ABD, Avrupa ve Çin gibi gelişmiş ekonomilerden kaynaklanıyor. 2030 yılına kadar, enerji tüketimi artışının %20’si yine bu gelişmiş ekonomilerden gelecekken, geri kalan %5’lik artış ise gelişmekte olan ülkeler tarafından karşılanacak. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus var: enerji şebekelerinin kapasitesinin artan taleple birlikte yetişip yetişmeyeceği.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Zorluklar
IEA, veri merkezlerine yönelik yeni enerji üretim kapasitesinin büyük bir kısmının yenilenebilir kaynaklardan sağlanacağına dikkat çekse de, özellikle ABD gibi büyük ekonomilerde doğalgazla çalışan santrallerin sayısında artış gözlemlenebileceği belirtiliyor. Bu durum, yapay zeka gibi enerji yoğun sektörlerin daha fazla karbon salınımı üretmesine neden olabilir.
Veri Merkezleri: Geleceğin Elektrik Talebi
Veri merkezleri, sadece yapay zeka ile değil, aynı zamanda artan internet kullanımı ve dijital hizmet talepleriyle birlikte her geçen yıl daha fazla enerji tüketiyor. 2030 yılına gelindiğinde, yapay zeka sistemlerini eğitmek ve çalıştırmak amacıyla inşa edilen veri merkezleri, alüminyum, çelik, çimento ve kimyasallar gibi enerji tüketen tüm sanayi üretiminden daha fazla elektrik tüketecek. Bu da veri merkezlerinin yalnızca dijital dünyaya hizmet etmekle kalmayıp, aynı zamanda enerji piyasalarını da derinden etkileyeceğini gösteriyor.
